O‘zbekiston Ilm-Fani: Tarixi va rivoji

Akademiklar

O‘zbekiston Respublikasi
Fanlar akademiyasi

Fundamental kutubxonasi
Akademiklar

Axmedova Muboraxon Jalilovna

    Ahmedova Muboraxon Jalilovna, 15 oktyabr 1947 yilda Andijon  shahrida  tug‘ilgan. Toshkent davlat  tibbiyot akademiyasi  yuqumli - tropik kassaliklar kafedrasi mudiri, O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi Epidimalogiya, mikrobiologiya  va yuqumli  kasalliklar ilmiy - tekshirish  instituti direktori, tibbiyot fanlari doktori, professor.
    Muboraxon Andijondagi 30 - maktabni tugatgach, bir olam orzu va niyatlar bilan poytaxtga  yo‘l oldi. Toshkent Meditsina instituti sanitariya - gigiyena fakultetiga hujjat  topshirgan Muboraxon kirish imtihonlaridan muvaffaqiyatli o‘tib, talaba degan sharafli nomga  sazovor bo‘ldi.
    Qizim, tibbiyot institutida o‘qish oson emas. Buning uchun o‘zingni faqat ilmga bag‘ishlashing kerak bo‘ladi. Chunki  sen eng oliy ne’mat - inson salomatligi  posboniga aylanasan. O‘qituvchi, muhandis, xato qilsa undan  xulosa  chiqarib, uni tuzata oladi. Shifokorning  esa  xato qilishga  mutlaqo  haqqi yo‘q. Negaki  insonga umr  bir marta  beriladi, shu sinovlarga chidayman, desang, hujjjatlaringni tibbiyot institutiga  topshir, - degandi dadasi uni kuzatayotib.
    Institutda o‘qish jarayonida  u ana  shu o‘gitga  amal qildi. Har bir dars, mashg‘ulotlarni astoydil o‘rgandi. Bilmagan, tushunmaganlarini  ustozlardan  qayta - qayta  so‘rashdan uyalmadi. Har bir darsdan  so‘ng u maxsus yon daftariga o‘zi uchun  yangilik bo‘lgan turli - tuman iboralarning  to‘liq  mazmunini yozib bordi. O‘qishni  tugatganda  bunday daftarlar soni o‘ndan oshib ketgan edi. Institutni imtiyozli diplom bilan tugatgan  Muboraxon Toshkent viloyati sanitariya - epidemialogiya stantsiyasining o‘ta xavfli  kasalliklar bo‘limiga  bakteriolog lavozimiga ishga qabul qilindi. Ish jarayonida  bu kasalliklarning kelib chiqish sabablari va oqibatlarini sinchiklab o‘rgandi. Ularni  bartaraf  qilishning o‘ziga xos yo‘llarini topishga intildi. Muboraxondagi intilish, ilmiy  izlanishga  moyilligini sezgan ustozlari uni epidemialogiya, mikrobiolgiya va yuqumli kasalliklar ilmiy  tekshirish institutiga kichik ilmiy xodimlikka chaqirishdi. Yosh mutaxassis bu yerda o‘n yil  mehnat qildi. 1983 yildan esa katta  ilmiy xodim bo‘ldi. 1982 yilda nomzodlik  dissertatsiyasini  himoya qilgach, Toshkent  davlat  ikkinchi  tibbiyot institutiga  yuqumli tropik kasalliklar kafedrasining  assistenti  lavozimiga  ishga  qabul qilindi. 1991 yildan  shu bugunga  qadar mazkur  kafedrani  boshqarayotgan M.Ahmedova  ilmiy izlanishni davom ettirdi.
    Talabalarga dars berish jarayonida ko‘plab o‘quv qo‘llanmalar ham yaratishga  muvaffaq bo‘ldi. Bu orada Muboraxon Jalilovna  o‘z sohasining bilimdoni, tajribali va malakali mutaxassisi sifatida olis qishloq va ovullarga  ham borib mahalliy sog‘liqni saqlash  tashkilotlariga davolash konsultativ va tashkiliy masalalarda amaliy yordam ko‘rsatdi. O‘zi  uchun ham tibbiyotning  sirli jumboqlarini yechuvchi bir maktab edi bu xizmat safarlari. Ana shu  tajribalar, izlanishlar samarasi o‘laroq 1994 yilda doktorlik dissertatsiyasini  yoqladi,  bir yil o‘tib professor ilmiy unvoniga sazovar  bo‘lgach, epidemiologiya, mikrobiologiya va  yuqumli kasalliklar ilmiy tekshirish instituti qoshidagi ixtisoslashgan kengash raisi hamda EMYUKITI direktori lavozimlarida ishlay boshladi. Uning rahbarligida  EMYUKITI da, klinikada va Toshkent  tibbiyot akademiyasining yuqumli va bolalar  yuqumli kasalliklari  kafedrasida ma’muriy, davolash va ilmiy laboratoriyalar, o‘quv binolari mukammal  ta’mirlandi. Laboratoriyalarning  ilmiy  salohiyati oshdi , EMYUKITI  va kafedraning  moddiy texnika  bazasi yaxshilanmoqda.
    Tinib - tinchimas olima respublika  bo‘yicha  yuqumli va parazitar kasalliklar tashxisi , davolash va oldini  olishida  metodik, konsultativ va amaliy yordam ko‘rsatish maqsadida tez - tez xizmat safarida bo‘ladi.
    M.Axmedovaning bevosita tashabussi va ishtirokida  EMYUKITI da respublika sanitariya, epidemiologiya  nazorati markazlari bosh vrachlari  va viloyatlar sog‘liqni  saqlash tizimi  birlamchi tibbiy sanitariya bo‘limi amaliy shifokorlarning  malakasini oshirish xizmati  yo‘lga qo‘yilgan.
    Klinikaning  og‘ir bemorlar davolanadigan  jonlantirish va boshqa  bo‘limlari  shifokorlari o‘z sohasining  yetuk allomasiga aylangan Mubora Jalilovnaning to‘g‘ri  ko‘rsatma va maslahatlari tufayli ko‘plab  insonlarni hayotga  qaytarishga  muvaffaq bo‘lishmoqda.
    Professor M.Axmedova o‘zining ilmiy izlanishlarida  ichak infektsiyalari, virusli kasalliklar, parazitar kasalliklarning patonegizi, klinikasi, davolash va oldini  olish to‘g‘risidagi  masalalarga   alohida  e’tibor qaratgan.
    Uning rahbarligida EMYUKITI qoshida  O‘zbekistonda keng tarqalgan  yuqumli kasalliklar va parazitar kasalliklarning   klinikasi, tashxisi, davolash va oldini olishning dolzarb muammolariga bag‘ishlangan  7 ta granti bajarilmoqda.
    Farmakalogik qo‘mita ko‘rsatmasiga asosan professor M.Axmedova rahbarligida  klinikada  yuqumli va parazitar kasalliklarni  davolashda  yangi  dori vositalarini qo‘llashning klinik usullari o‘tkaziladi.
    Mubora Jalilovna yoshlarga murabbiylik qilish, o‘z bilim va tajribalarini shogirdlariga o‘rgatishdan charchamaydi. Talabalarga qator yuqumli kasalliklar, ularni oqibati va bartaraf etish yo‘llari haqida  qiziqarli  ma’ruzalar o‘qiydi. Talabalarni ilmiy izlanishga  jalb qiladi. Bevosita  olima rahbarligi  ostida 2 ta doktorlik, 22 ta nomzodlik  dissertatsiyalariga  ilmiy rahbarlik  qilmoqda.
    Professor Mubora Axmedova 2 ta o‘quv adabiyoti, 4 ta monografiya, 30 dan ortiq o‘quv - uslubiy qo‘llanmalari, 300 dan ortiq  ilmiy ishlar muallifidir. Oilali uchta  farzandi bor.



Kitoblari. Maqolalari. Ilmiy-tadqiqot ishlari. Yutuqlari

service-icon

Aniq fanlar

Aniq fanlar tarkibiga matematika, informatika kabi fanlar kiradi.

service-icon

Ijtimoiy-gumanitar fanlar

Ijtimoiy-gumanitar fanlar qatoriga antropologiya, arxeologiya, iqtisodiyot, siyosat , sotsiologiya, tarix, huquqshunoslik, psixologiya kabi fanlar kiradi

service-icon

Tabiiy fanlar

Tabiiy fanlar sirasiga astronomiya, fizika, geografiya, kimyo, biologiya kabi fanlar kiradi.

service-icon

Filologiya

Filologiya tarkibiga tilshunoslik, adabiyotshunoslik kabi fanlar kiradi.

Aniq fanlar10



Ijtimoiy-gumanitar fanlar5



Tabiiy fanlar80



Filologiya5