Pedagogika fanlari nomzodi, dotsent
1913 yilda Fag‘ona shahrining Yangichek mahallasida tug‘ildi. Maktabda savodini chiqargach, 16 yoshida Farg‘ona pedagogika texnikumiga o‘qishga kirdi. Texnikumni a’lo baholarga bitirgan O‘rinboyni shu yerda ishga olib qoldilar. Bir yil ishlagandan keyin bilimini oshirish, oliy ma’lumot olish niyatida Farg‘ona pedagogika institutining o‘zbek tili va adabiyoti fakultetiga o‘qishga kirdi. 1937 yilda institutni muvaffaqiyatli tamomlab, shahardagi 1 - maktabda dastlab o‘qituvchi, keyin ilmiy bo‘lim mudiri bo‘lib ishladi. 1941 yilda u armiya safiga chaqirildi va Ikkinchi Jahon urushi janggohlarida qatnashdi. 1943 yilning iyul oyida yarador bo‘lgan O‘. Xolmatov yurtiga qaytdi.
Urush ko‘rgan bu yigit mas’ul lavozim - to‘qimachilik kombinati firqa tashkilotiga kotib qilib tayinlandi. Bu yerda 3 yil ishlagach, muallimlik faoliyati bilan shug‘ullanish, ilmiy tadqiqot ishi olib borish niyatida Farg‘ona pedagogika institutining o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasiga ishga o‘tdi. Bag‘rikeng, xushmuomala va bilimdon mutaxassis O‘. Xolmatov 1953 - 1955 yillarda o‘zbek adabiyoti kafedrasi mudiri lavozimida ishladi.
U ishlab chiqarishdan ajralmagan holda adabiyoto‘qitish metodikasi yo‘nalishi bo‘yicha ilmiy tadqiqot olib bordi. 1962 yilning 20 dekabr kuni pedagogika fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun “Sakkiz yillik maktablarda o‘zbek xalq og‘zaki ijodini o‘rganish” mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini yoqladi. 1965 yilda Oliy attestatsiya Komissiyasi qarori bilan dotsentlik unvoni berildi. Shu yili uning “Sakkiz yillik maktablarda o‘zbek xalq og‘zaki ijodini o‘rganish” deb atalgan monografiyasi bosilib chikdi.
O‘rinboy Xolmatov chin dan ham yetuk uslubiyotchi olim edi. U shahar va tumanlarda tayanch maktablari tashkil etib, yangi ta’lim - tarbiya usullarini joriy etish, o‘rgatish va o‘rganish ustida muntazam ish olib bordi. Bu sohaga ko‘plab shogirdlari hamda iqtidorli talabalarni ham jalb etdi. U 1963 yildan boshlab institutning tarix - filologiya (1956 yildan fakultet shunday atalgan) fakultetiga dekanlik qildi.
O‘. Xolmatov 1974 yil 61 yoshida vafot etgan.
